Hormatly Prezidentimiz Şanhaý Hyzmatdaşlyk
Guramasynyň sammitine gatnaşdy
16.09.2022
Şu gün Özbegistan Respublikasynda iş
sapary bilen bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Şanhaý
Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine
gatnaşdy.
Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň
Prezidenti ŞHG-niň sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşýar. Ýurdumyz
sebitde we dünýäde oňyn gatnaşyklar ugrunda çykyş edip, hemişelik Bitaraplyk
derejesine esaslanýan daşary syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirýär. Halkara
guramalar we düzümler bilen netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrýar. Şunuň bilen
baglylykda, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek
möhüm ugurlaryň biridir.
Hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedowyň Samarkant şäherinde geçirilýän Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň
sammitine gatnaşmagy hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Şanhaý Hyzmatdaşlyk
Guramasyna agza döwletler bilen biziň ýurdumyzy hoşniýetli erk, taryhy taýdan
emele gelen medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy, däp bolan dostlukly hem-de
hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklary baglanyşdyrýar. Munuň özi häzirki döwürde
halkara giňişlikde özara bähbitli döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin
ygtybarly binýat bolup durýar.
Türkmenistanyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk
Guramasynyň sammitlerine hormatly myhman hökmünde yzygiderli gatnaşmagy
Watanymyzyň dünýä derejesinde abraýynyň belentdigine, ikitaraplaýyn görnüşde
bolşy ýaly, köptaraplaýyn görnüşde-de netijeli özara hereketleri ösdürmek
meselelerinde ýurdumyzyň işjeň çykyş etmek ýörelgesine eýerýändigine aýdyň
şaýatlyk edýär.
Ozal habar berlişi ýaly, Şanhaý
Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisiniň
öňüsyrasynda - 15-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow
Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin, Russiýa Federasiýasynyň
Prezidenti Wladimir Putin, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat
Mirziýoýew hem-de Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Çžan Min bilen
ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. Taraplar hyzmatdaşlygyň geljegi uly
ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda köptaraplaýyn mümkinçiligi göz
öňünde tutup, netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmegi hem-de diwersifikasiýa ýoly
bilen ösdürmegi maksat edinýändiklerini tassykladylar.
Şu gün ir bilen hormatly Prezidentimiz
Serdar Berdimuhamedow Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň nobatdaky sammitiniň
geçirilýän ýerine — Kongres merkezine tarap ugrady. Şanhaý Hyzmatdaşlyk
Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň giňeldilen düzümdäki
mejlisiniň başlamagynyň öň ýanynda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat
Mirziýoýew ýokary derejeli myhmanlary mähirli mübärekledi.
Soňra sammite gatnaşyjylaryň resmi taýdan
bilelikde surata düşmek dabarasy boldy.
Döwlet Baştutanlarynyň Geňeşi Şanhaý
Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýokary edarasy bolup, onuň mejlisleri her ýylda
geçirilýär. Şu ýyl ŞHG-ä Özbegistan Respublikasy başlyklyk edýär. Samarkantda
geçirilýän sammitiň gün tertibi köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmek baradaky
möhüm meseleleri, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyny mundan beýläk-de ösdürmegiň
ileri tutulýan wezipelerini, sebit we halkara meseleler boýunça pikir alyşmagy
özünde jemleýär.
Sammite gatnaşmak üçin Samarkanda Şanhaý
Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň, şeýle-de guramanyň işine synçy we
dialog boýunça hyzmatdaş derejesinde gatnaşýan ýurtlaryň ýolbaşçylary geldiler.
Sammite halkara we sebitleýin guramalaryň wekilleri hem çagyryldy.
Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat
Mirziýoýew Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň
Geňeşiniň mejlisini açyp hem-de bu ýere ýygnananlary mähirli mübärekläp,
mejlise gatnaşyjylara söz berdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedow çykyşynyň başynda şu duşuşygyň ýokary derejede guralandygy,
myhmansöýerlik we netijeli işlemäge döredilen şertler üçin özbek Liderine
minnetdarlyk bildirdi.
Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk
Guramasynyň ýokary derejedäki mejlisine hormatly myhman hökmünde çagyryldy.
Ýurdumyza bildirilen şeýle hormata hyzmatdaşlygymyzy ösdürmekde uly
mümkinçiliklere we geljege düşünmegiň, bu hyzmatdaşlygy uzak möhletleýin,
maksada gönükdirilen derejä çykarmaga çalyşmagyň nyşany hökmünde garaýarys.
Biziň ýurdumyz şeýle çemeleşmäni doly
goldaýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi. Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň
işine baha bermekde türkmen tarapy özara hormat goýmaga we deňhukuklylyga
esaslanýan, kuwwatly syýasy, ykdysady mümkinçilige, belent abraýa eýe bolan bu
birleşigiň Ýewraziýada parahatçylygyň, abadançylygyň, özara bähbitli, durnukly
hyzmatdaşlygyň giňişligini döretmegi maksat edinýän köp döwletler üçin özüne
çekiji merkeze öwrülýändiginden ugur alýar.
Türkmenistan ŞHG bilen syýasat,
howpsuzlyk, ykdysadyýet, söwda, maýa goýum, medeni-ynsanperwer ugurlarda
hyzmatdaşlygyň köptaraplaýyn, çeýe görnüşlerini we usullaryny ýola goýmaga
taýýardyr. Häzirki döwürde dünýäde bolup geçýän çylşyrymly ýagdaýlar aýratyn
jogapkärçiligi, parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine eýerýän döwletleriň
jebisligini, ählumumy we sebit howpsuzlygyny saklamak, gapma-garşylyklara,
ýaramaz bäsdeşlige ýol bermezlik boýunça umumy strategiýany ýola goýmaklaryny
talap edýär.
Şu babatda döwlet Baştutanymyz
Türkmenistanyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna yklymda durnuklylygyň möhüm daýançlarynyň
biri hökmünde garaýandygyny, terrorçylyga, ekstremizme, guramaçylykly
jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna, jenaýatçylygyň beýleki
görnüşlerine garşy göreşmek ýaly ugurlarda has ysnyşykly hem-de giň gerimli
syýasy-diplomatik gatnaşyklaryň, hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagyny maksat
edinýändigini we muňa taýýardygyny tassyklaýandygyny belledi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedow sözüni dowam edip, dünýäde kanunyň we ykrar edilen halkara hukuk
kadalarynyň, BMG-niň Tertipnamasynyň ýörelgeleriniň we ruhunyň mizemezliginiň,
üýtgewsizliginiň goralmagyny hem-de üpjün edilmegini hyzmatdaşlygyň ileri
tutulýan umumy maksatlarynyň hatarynda kesgitledi. Şunuň bilen baglylykda,
döwlet Baştutanymyz ŞHG ýurtlarynyň ýolbaşçylaryna BMG-niň Baş Assambleýasynyň
öňde boljak mejlisinde Türkmenistanyň beýan etjek halkara başlangyçlary barada
habar berdi.
Türkmen tarapy halkara gatnaşyklarda
ynanyşmak dialogy filosofiýasyny ilerledip, BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Dialog
- parahatçylygyň kepili” Kararnamasynyň taslamasyny işläp düzmek başlangyjyny
öňe sürmegi maksat edinýär. Şeýle resminamanyň kabul edilmegi bilen, BMG-ä agza
döwletleriň ählisiniň, nähili çylşyrymly görünýändigine garamazdan, dartgynly
ýagdaýlary gepleşikler arkaly, parahatçylykly ýollar bilen çözmäge pugta
ygrarlylygynyň tassyklanyljakdygyna ynam bildirildi.
Häzirki wagtda hormat goýmaga esaslanan
syýasy gatnaşyklaryň medeniýetiniň täzeden dikeldilmeginiň ol ýa-da beýleki
meselelere garalanda, özara düşünişmek we bähbitleriň deňeçerligini berjaý
etmek üçin mümkinçilikleri gözlemegiň, jogapkärli, gapma-garşylyksyz
çemeleşmegiň esasy şertleriniň biri hökmünde köptaraplaýyn ähmiýete eýe
bolýandygyndan ugur alyp, Türkmenistan 2025-nji ýyly “Parahatçylyk we ynanyşmak
ýyly” diýip yglan etmek baradaky teklibi BMG-niň Baş Assambleýasynyň garamagyna
hödürlär.
Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedow sebit derejesinde, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýada jedelli
ýagdaýlaryň öňüni almakda we aradan aýyrmakda Türkmenistanyň hem-de ŞHG-niň
bilelikdäki mümkinçiliginiň peýdalanylmagyna hyzmatdaşlygyň wajyp ugurlary
hökmünde garalýandygyny belledi. Türkmenistan birnäçe döwletleriň - Şanhaý
Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzalarynyň, synçylarynyň ýurdumyzyň başlangyjy
boýunça BMG-de döredilen parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň
bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparyna goşulmagyna ýokary baha berýär. Munuň
özi parahatçylyk döredijilikli gün tertibiniň ilerledilmegi üçin oňyn şertleri
üpjün edýär.
Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza
döwletleriň hem dördüsiniň esaslandyryjylar hökmünde gatnaşan BMG-niň Merkezi Aziýa
üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň döredilmeginiň 2022-nji
ýylyň dekabr aýynda 15 ýyllygynyň bellenilýändigini nazara almak bilen,
Türkmenistan Baş Assambleýanyň garamagyna bu merkeziň orny baradaky nobatdaky
Kararnamanyň taslamasyny hödürlemegi maksat edinýär. Degişli resminamada soňky
ýyllaryň ähmiýetli wakalary, şol sanda Merkezi Aziýada parahatçylyk, ynanyşmak
we hyzmatdaşlyk zolagynyň yglan edilmegi beýan ediler. Biziň ýurdumyz bu
başlangyçlaryň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan goldanyljakdygyna bil
baglaýar.
Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly,
Türkmenistan ŞHG bilen söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga
açykdyr. Munuň üçin diňe bir anyk mümkinçilikler däl, eýsem, zerurlyk hem bar.
Ýurtlarymyzdaky kuwwatly serişde we önümçilik binýatlary, çäk taýdan
goňşuçylyk, ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn görnüşlerdäki hyzmatdaşlygyň toplanan
baý tejribesi häzirki günde ulag, logistika, kommunikasiýa, energetika
ulgamlarynda uzak möhletleýin durnukly gatnaşyklary ýola goýmak, şeýle-de
Gündogar - Günbatar, Günorta - Demirgazyk ugurlary boýunça söwda-ykdysady
geçelgelerini döretmek üçin oňyn şertleri üpjün edýär.
Türkmenistan harytlaryň we hyzmatlaryň
yklymara hem-de sebitleýin üstaşyr ugurlaryny ýola goýmak üçin ŞHG-niň
bähbitlerine öz çäklerini we infrastrukturalaryny peýdalanmak baradaky meseläni
ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyr. Şunda türkmen kenarynda - Türkmenbaşy
şäherinde döwrebap, köpugurly Halkara deňiz portunyň bardygyna görä, Hazar
ugruna uly orun degişlidir. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz
Hytaý - Merkezi Aziýa, Hazar deňzi - Gara deňiz ugry boýunça üstaşyr ulag
geçelgelerini, logistik ulgamy döretmekde ŞHG-niň işjeň gatnaşmagynyň
maksadalaýyk boljakdygyna ynam bildirdi. Şeýle-de biziň ýurdumyz gyzyklanma
bildirýän taraplar bilen Baltikadaky rus portlaryndan Pars aýlagyndaky, Arap
deňzindäki we Hindi ummanyndaky deňiz terminallaryna çenli ýük daşamalary üpjün
edýän ulag geçelgeleriniň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça
hyzmatdaşlyga taýýardyr.
Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň
energetika ulgamynda-da ŞHG bilen yzygiderli we uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga
taýýardygyny belläp, gurama agza ýurtlaryň zerurlyklaryny üpjün etmek, geljekde
daşarky bazarlara çykmak maksady bilen, energiýa serişdeleriniň iberilişini
diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça bilelikdäki taslamalary meýilleşdirmäge iş
ýüzünde girişmäge teklibini beýan etdi. Bu ulgamda köp ýyllaryň dowamynda
halkara hyzmatdaşlygyň baý tejribesini toplan ýurdumyz energiýa serişdelerini
ibermegiň möçberlerini ep-esli artdyrmak üçin zerur serişde kuwwatlyklaryna
eýedir.
Türkmenistan nebitgaz ulgamynda işleri
alyp barmagyň umumy kabul edilen tejribesini ulanmak arkaly öz tebigy gazyny
Russiýa, Hytaýa we goňşy ýurtlara iberýär. Häzirki wagtda Türkmenistan -
Owganystan - Pakistan - Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa
geçirmegiň üstünde işlenilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz
Serdar Berdimuhamedow şu we beýleki köptaraplaýyn taslamalara Owganystanyň
gatnaşmagynyň möhümdigini aýratyn nygtady. Munuň özi ýurduň ykdysadyýetiniň we
durmuş ulgamynyň dikeldilmeginiň, ahyrky netijede, parahatçylygy, ylalaşygy
gazanmagyň esasy şertleriniň biridir. Şeýle-de doganlyk owgan halkyna
hemmetaraplaýyn ykdysady we ynsanperwerlik kömeginiň berilmegi ilkinji
nobatdaky wezipedir.
Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy
bilen hususyýetçilik, telekeçileriň yzygiderli gatnaşyklary üçin şertleri
döretmek boýunça has ýakyn, netijeli hyzmatdaşlyk ugrunda çykyş edýär.
Medeniýet, ylym, bilim, ynsanperwer
ulgamlardaky gatnaşyklar hem ŞHG bilen hyzmatdaşlygyň gün tertibindedir.
Ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň köpasyrlyk taryhy bolup, Türkmenistan bu
gatnaşyklaryň dowam etdirilmegini we ösdürilmegini doly goldaýar.
Hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedow çykyşynyň ahyrynda Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň döwletleri
bilen ýakyn dost-doganlyk gatnaşyklarynyň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň
ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolandygyny we şeýle bolmagynda-da galýandygyny
nygtady. “Biz şeýle hyzmatdaşlygyň uly geljeginiň bardygyna düşünýäris, ŞHG
bilen gatnaşyklarymyzy tapawutlandyrýan özara düşünişmegiň, ynanyşmagyň,
açyklygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň hem-de özara hormat goýmagyň ýetilen
sepgidine ýokary baha berýäris. Bu hyzmatdaşlygy ösdürmäge we baýlaşdyrmaga
taýýardyrys” diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de Türkmenistanyň ŞHG bilen
hyzmatdaşlygy uzak möhletleýin, strategik derejä çykarmagy pugta maksat
edinýändigini tassyklady.
Prezident Şawkat Mirziýoýew mazmunly
çykyşy üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa hoşallyk bildirip,
ŞHG-niň çäklerinde ulag we üstaşyr geçirmek ulgamynda, söwda, energetika ýaly
ileri tutulýan ugurlar boýunça Türkmenistan bilen özara gatnaşyklaryň
güýçlendirilmeginiň sebit hyzmatdaşlygynyň giňeldilmeginiň bähbidine hyzmat
etjekdigine ynam bildirdi.
Türkmenistanyň Prezidenti Özbegistan
Respublikasyna iş saparynyň maksatnamasyny tamamlap, Samarkandyň Halkara howa
menziline geldi we bu ýerden Watanymyza ugrady.
Hormatly Prezidentimiziň uçary birnäçe
wagtdan soňra paýtagtymyzyň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde döwlet
Baştutanymyzy resmi adamlar garşyladylar.
Türkmenistanyň Döwlet
habarlar agentligi