Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Bütindünýä welosiped güni
mynasybetli guralan welosipedli ýörişe gatnaşdy
03.06.2022
Şu gün,
asylly däbe görä, ýurdumyzda Bütindünýä welosiped güni bellenildi. Birleşen
Milletler Guramasynyň senenamasynda mynasyp orun eýeleýän bu halkara baýrama
gabatlanyp, köpçülikleýin welosipedli ýöriş geçirildi. Oňa hormatly
Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy.
Mälim
bolşy ýaly, 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň 72-nji
sessiýasynyň 82-nji plenar mejlisinde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy
esasynda degişli Kararnama kabul edildi we dünýäniň 56 döwleti onuň awtordaşy
bolup çykyş etdi. Ynsan saglygy, raýdaşlyk, dost-doganlyk ýaly umumadamzat
gymmatlyklaryna hem-de belent ynsanperwer taglymlara ygrarlylygy
alamatlandyrýan bu senäniň döredilmegi parahatçylygyň ilçisi hökmünde sporty
giňden wagyz etmek, ýurtlaryň we halklaryň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy
berkitmek üçin giň mümkinçilikleri açýar.
Şu
ýylyň 15-nji martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy
sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň teklibi boýunça “Durnukly
ösüşi gazanmak üçin köpçülikleýin welosiped sürmegi jemgyýetçilik ulag
ulgamlaryna girizmek” atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilendigini hem
ýatladýarys. Onuň awtordaşlary bolup 62 döwlet çykyş etdi. Bularyň ählisi dünýä
bileleşigi tarapyndan Watanymyzyň bedenterbiýe-sagaldyş we sport hereketiniň
ösdürilmegine, jemgyýetde ekologik medeniýetiň kämilleşdirilmegine, milli,
sebit hem-de ählumumy derejede Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge uly
goşandynyň ykrarnamasynyň aýdyň subutnamasydyr.
Halkyň
saglygy we bagtyýarlygy, ilatyň durmuşynyň hilini ýokarlandyrmak baradaky
alada, beden hem-de ruhy taýdan kämil nesli terbiýeläp ýetişdirmek Garaşsyz,
Bitarap Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarydyr. Amala
aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeler, milli maksatnamalardyr giň gerimli
taslamalar şu möhüm wezipeleriň çözülmegine gönükdirilendir.
Bedenterbiýe
we sport bilen meşgullanmak ynsan saglygynyň, onuň mümkinçilikleriniň doly
açylmagynyň wajyp şertidir. Jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar
bolmagy ýurdumyzda emele gelen hem-de yzygiderli ýagdaýda geçirilýän, müňlerçe
watandaşlarymyzy — ähli ýaşdaky we dürli hünärdäki adamlary birleşdirýän
köpçülikleýin sport çäreleriniň has-da işjeňleşdirilmegine ýardam berýär. Şunda
bu ugurda durmuşa geçirilýän yzygiderli çäreleriň durmuş hem-de ekologik
meseleler bilen ýakyndan baglanyşyklydygyny bellemek gerek. Häzirki zaman dünýäsinde
ekologiýa bilen bagly meseleler möhüm ähmiýete eýe bolýar. Türkmenistan olaryň
deňeçer çözgütleriniň işlenip taýýarlanylmagyna uly goşant goşýar, uzak
möhletleýin, ylma esaslanýan tebigaty goraýyş strategiýasyny durmuşa geçirýär,
oňyn başlangyçlary öňe sürýär.
Welosiped,
hakykatdan-da, ulagyň ekologik taýdan iň arassa görnüşi hökmünde ykrar
edilendir. Hereket etmegiň, syýahatçylygyň, boş wagtyňy işjeň hem-de peýdaly
geçirmegiň örän amatly serişdesidir.
Şu
gezekki welosipedli ýöriş Çandybil şaýolunyň we Bekrewe köçesiniň çatrygynda
gurlan hem-de Aşgabadyň özboluşly bezegine öwrülen «Welosiped» binasynyň
ýanyndan badalga aldy. Bu täsin binada Watanymyzyň baý taryhy, häzirki zaman
gazananlary, türkmen halkynyň ruhubelentligi, parahatçylyk söýüjilik we döredijilik
taglymlaryna, umumadamzat gymmatlyklaryna ygrarlydygy öz beýanyny tapdy.
Ir
bilen bu ýere Hökümet agzalary, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk
Maslahatynyň we Mejlisiniň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň
hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, paýtagtymyzyň häkimliginiň,
köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň
ýolbaşçylary, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary, talyplar, halk hojalygynyň
dürli pudaklarynyň işgärleri ýygnandylar. Şolaryň hatarynda ýurdumyzda işleýän
diplomatik wekilhanalaryň we halkara guramalaryň ýolbaşçylary hem bar.
Hemmeler
ýokary ruhubelentlik bilen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy
garşylaýarlar.
Bütindünýä
welosiped güni mynasybetli ýurdumyzyň sungat ussatlarynyň Watanymyzyň gülläp
ösüşini hem-de türkmen sportuny wasp edýän joşgunly aýdym-sazly çykyşlary
baýramçylyga özboluşly sowgat boldy.
Hormatly
Prezidentimiz köpçülikleýin welosipedli ýörişe badalga berip, oňa
gatnaşyjylaryň kerweniniň öňüni çekdi. Döwlet Baştutanymyzyň yzysüre hemmeler
paýtagtymyzyň Çandybil we Bitarap Türkmenistan şaýollary boýunça agzybirlikde
herekete başladylar.
Säher
bilen tomus paslynyň ýakymly howasy hem-de ak mermerli Aşgabadyň ajaýyp görnüşi
ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmelere dahyllydygyňa buýsanç
duýgusyny döredýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu
asylly ýörelge hil taýdan täze mazmuna eýe boldy. Welosipedli ýörişiň geçýän
ýollarynyň ugrunda guralan döredijilik toparlarynyň çykyşlary bu günki baýramçylyk
çäresine özboluşly öwüşgin çaýdy.
Bu gün
Türkmenistanda welosiped sportunyň giňden wagyz edilmegi, sportuň ekologik
taýdan arassa bu görnüşine ilaty, esasan-da, ýaşlary çekmek boýunça
maksatnamalaýyn çäreler durmuşa geçirilýär. Çünki welosiped beden saglygyny
berkitmegiň hem-de özüňi oňat duýmagyň örän netijeli serişdesidir.
Welosiped
sportunyň görnüşiniň köpdügini bellemek gerek. Şolaryň hatarynda şosse we trek
ýaryşlary, motorly welosiped ýörişleri we beýlekiler bar, olaryň her biri hem
ýörite ugurlara bölünýär. Sport giňişliginde ýakynda peýda bolan hem-de eýýäm
meşhurlyga eýe bolup başlan mauntinbaýk (daglyk ýerler üçin niýetlenen
welosipedlerde ýaryşmak) görnüşini has gyzykly hasaplaýarlar. Welosipedde dürli
tilsimleriň ýerine ýetirilmegini öz içine alýan welosiped sportunyň fristaýl
görnüşi hem meşhurdyr. Tebigy ýa-da ýörite gurnalan päsgelçilikli ýollaryň
geçilmegini göz öňünde tutýan welotrial görnüşi hem uly gyzyklanma eýe. Bularyň
ählisi welosiped sporty bilen çynlakaý meşgullanýanlar üçin öz isleglerine görä
ugry saýlap almaga mümkinçilik berýär.
Türkmenistanda
hem welosiped sporty we sportuň beýleki görnüşleri bilen meşgullanmak üçin ähli
şertleriň döredilendigini bellemek gerek. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda we
welaýatlarda ýaryşlary, türgenleşikleri geçirmek, ýokary derejeli hünärmenleri
taýýarlamak, türgenleriň täze neslini terbiýelemek, geljekki olimpiýaçylary
kemala getirmek üçin niýetlenen, dünýä ülňülerine laýyk gelýän ugurdaş düzümler
döredildi.
Paýtagtymyzdaky
Olimpiýa şäherçesiniň düzümine girýän üsti ýapyk görnüşli Welotrek toplumy onuň
ýöriteleşdirilen desgalarynyň biridir. Ol ähli görkezijilere, şol sanda tehniki
üpjünçilik babatda şeýle desgalara bildirilýän talaplara doly laýyk gelýär.
Onuň münberleri 6 müň tomaşaça niýetlenendir. Bu ýerde göz öňünde tutulan
şertler halkara ýaryşlary, şol sanda dünýä derejesindäki bäsleşikleri geçirmäge
mümkinçilik berýär. Mälim bolşy ýaly, 2017-nji ýylda Aşgabadyň Welotrek
toplumynda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň
maksatnamasyna girizilen welosiped boýunça ýaryşlar geçirildi.
Türkmenistan
Halkara Olimpiýa Komitetiniň hem-de Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň agzasy bolmak
bilen, bu abraýly düzümler bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürýär, sport döwleti
hökmündäki abraýyny barha ýokarlandyrýar.
Welosipedli
gezelençler barada aýdylanda, ol ýokary ruhubelentlik duýgusyny döredýär, daşky
gurşawa zyýan ýetirmezden, daşky dünýä bilen tanyşmak, tebigatyň täsin
künjeklerinde bolmak mümkinçiligini emele getirýär. Soňky wagtlarda welosipedli
syýahatçylygyň giň gerime eýe bolmagy munuň mysalydyr. Pyýada ýöremek bilen
deňeşdirilende, welosipedli gezelençler uzak aralyklary az wagtda geçmäge
mümkinçilik berýär. Awtoulaglarda gezelenç etmek bilen deňeşdirilende,
welosiped päsgelçilikli ýerlerden geçmäge ukyplylygy bilen tapawutlanýar.
Umuman, munuň özi işjeň dynç almagyň, şol sanda boş wagtyňy maşgala agzalaryň
bilen gyzykly geçirmegiň örän amatly görnüşidir.
Hormatly
Prezidentimiz welosipedli ýörişiň dowamynda ajaýyp beden we sport taýýarlygyny,
şahsy göreldesi bilen işjeň hem-de sagdyn durmuş ýörelgesiniň artykmaçlyklaryny
görkezdi. Türkmenistanyň at gazanan tälimçisi bolan döwlet Baştutanymyz
Gahryman Arkadagymyzyň ýola goýan asylly maşgala ýörelgelerini mynasyp dowam
etdirip, sport bilen yzygiderli meşgullanmaga uly üns berýär, munuň özi adamyň
fiziki we ruhubelentlik ýagdaýyna oňat täsir etmek bilen, zähmetsöýerlik, özüňe
erk etmek, maksada okgunlylyk ýaly häsiýetleriň kemala gelmegine ýardam berýär.
Arkadagly
Serdarymyzyň öňüni çekýän welosipedli ýörişe gatnaşyjylaryň hatarlary
paýtagtymyzyň ýollary boýunça hereketini dowam etdirdiler. Giň şaýollaryň
ugrunda daş-töweregi abadanlaşdyrylan çäkler bilen gurşalan ak mermerli
binalar, belent ýaşaýyş jaý toplumlary bina edildi. Giň şaýollar, göwnüňi açýan
dürli görnüşli güllere beslenen seýilgählerdir seýilbaglar, tomsuň yssy
günlerinde salkynlyk eçilýän suw çüwdürimleri Aziýanyň merjen şäheri
hasaplanýan hem-de dünýäniň owadan şäherleriniň biri diýlip ykrar edilen
Aşgabadyň täsin binagärlik toplumlary bilen sazlaşýar.
Hormatly
Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýolugra Bitarap Türkmenistan we Arçabil
şaýollarynyň çatrygynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň paýtagtymyza
gözegçilik edýän orunbasary Ç.Purçekowa ýüzlenip, ýol düzümleriniň desgalarynyň
bezegi babatda, şol sanda ýerasty geçelgeleriň hem-de ýol aýrytlarynyň ýanaşyk
çäkleriniň milli bezeg usullaryny, hususan-da, özboluşly mozaika böleklerini
ulanmak arkaly ýerine ýetirmek boýunça ozal berlen tabşyryklaryň ýerine
ýetirilişi bilen gyzyklandy.
Döwlet
Baştutanymyz wise-premýere bu ugurdaky toplumlaýyn işleri dowam etdirmegi
tabşyryp, türkmen paýtagtynyň yzygiderli abadanlaşdyrylmagyna hem-de
bagy-bossanlyga bürelmegine, şäherde nusgalyk arassaçylyk derejesiniň
saklanmagyna, ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine aýratyn üns berilmeginiň
zerurdygyny belledi.
Ýurdumyzyň
durmuşynyň ähli ugurlaryny gurşap alan oňyn özgertmeleriň öňüni çekýän hem-de
gün-günden gözelleşýän Aşgabat täze eýýamyň aýdyň nyşanydyr. Paýtagtymyz,
hakykatdan-da, binagärligiň gerimi, innowasion häsiýetli özboluşly bezeg
çözgütleriniň we milli binagärligiň gadymy ýörelgeleriniň ajaýyp sazlaşygy
bilen haýran galdyrýar. Watanymyzyň baş şäheri barha ösmek hem-de öz çäklerini
giňeltmek bilen, döwrebap megapolis hökmündäki ornuny pugtalandyrýar. Şunda
Aşgabatda amala aşyrylýan, uzak geljege niýetlenen şähergurluşyk maksatnamasy
ýaşaýjylar üçin ýokary derejede amatly şertleriň döredilmegine, ýakymly şäher
gurşawynyň kemala getirilmegine gönükdirilendir.
Hemişe
bolşy ýaly, paýtagtymyzda ir säherden ýaşaýyş joşup başlady. Paýtagtymyzyň
ýaşaýjylary işe, körpeler bolsa ene-atalarynyň ugratmagynda çagalar baglaryna
tarap howlugýarlar. Uly ýaşly aşgabatlylaryň köpüsi, säheriň tämiz howasyndan
dem almak üçin, ir bilen gezelenje çykdylar. Tomus säheriniň arassa howasy
hemme ýerde ýokary ruhubelentlik döretdi, adamlara tutuş güne ýeterlik
gujur-gaýrat eçildi.
Welosiped
sporty baradaky gürrüňe gaýdyp gelmek bilen, onuň taryhynyň 1868-nji ýylda Fransiýada
guralan ilkinji resmi ýaryşlardan — iki kilometr aralyga geçirilen
bäsleşiklerden başlanandygyny ýatlatmak isleýäris. 1896-njy ýylda sportuň bu
görnüşi Afinyda geçirilen birinji tomusky Olimpiýa oýunlarynyň maksatnamasyna
girizildi. 1900-nji ýylyň aprel aýynda bolsa Parižde Halkara welosipedçiler
birleşigi (UСI) döredildi.
Türkmenistanda
hem welosiped sportunyň taryhynyň XIX asyryň ikinji ýarymynda, 1894-nji ýylda
Aşgabatda welosipedçileriň ilkinji jemgyýetiniň döredilmegi bilen
başlanandygyny bellemek gerek. Şondan bir ýyl soň, sportuň bu görnüşi boýunça
ilkinji ýaryşlar guraldy. Häzirki döwürde sportuň bu gyzykly görnüşi ýurdumyzda
uly meşhurlyga eýe boldy.
Häzir
çagalaryň we ýaşlaryň barha köp sanlysy welosiped sportuna çekilýär. Körpe
nesil sportuň bu görnüşini uly höwes bilen özleşdirýär. Şu gezekki welosipedli
ýörişe Döwletliler köşgünde terbiýelenýänleriň işjeň gatnaşmaklary hem muňa
şaýatlyk edýär. Olar Gahryman Arkadagymyzyň sowgat beren welosipedlerinde
ussatlygyny görkezip, ýaşytdaşlaryna görelde bolýarlar. Döwletliler köşgüniň
ýaş türgenleri şunuň ýaly sport-sagaldyş çärelerine hemişe ruhubelentlikde
gatnaşýarlar.
Ýurdumyzda
ösüp gelýän nesil üçin döwrebap bilimi ele almaga, ukyp-başarnyklaryny doly
açmaga, döredijilik we sport bilen meşgullanmaga, saglygy berkitmäge
gönükdirilen ähli şertler döredildi. Şunda aýratyn goldawa mätäç çagalara uly
üns berilýär. Bu ugurda geçen ýylyň mart aýynda döredilen Gurbanguly
Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat
gaznasy tarapyndan yzygiderli işler geçirilýär.
«Halkyň
Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçýän şu ýylda Çagalary goramagyň halkara
güni mynasybetli bu haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan durmuş taýdan aýratyn
goldawa mätäç ýaş türkmenistanlylara sowgat almak üçin serişdeler bölünip
berildi. Ozal habar berlişi ýaly, 1-nji iýunda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň ähli
welaýatlarynda baýramçylyk çäreleri geçirilip, olaryň dowamynda döwlet
Baştutanymyzyň — Arkadagly Serdarymyzyň adyndan degişli sowgatlar körpelere,
şol sanda Döwletliler köşgünde terbiýelenýän çagalara gowşuryldy.
Welosipedli
ýörişe gatnaşyjylaryň hatarlary Bitarap Türkmenistan şaýoly boýunça ýoluny
dowam edip, Aşgabadyň merkezine tarap ugur aldy.
Ýeri
gelende aýtsak, welosiped sürmek ýylyň ähli paslynda diýen ýaly açyk howada
wagtyňy gyzykly geçirmäge mümkinçilik berýär. Welosiped ulagyň ýönekeý hem-de
elýeterli görnüşidir. Ol 1817-nji ýylda döredildi diýlip hasaplanýar. Soňra
welosipediň gurluşy yzygiderli özgerdildi hem-de döwrebaplaşdyryldy. 1885-nji
ýyldan başlap, ulagyň bu görnüşi häzirki keşbine getirildi. Şondan soňra
welosiped sporty ösüş ýoluna düşdi.
Ylmy
barlaglaryň görkezişi ýaly, welosiped sürlende, bedene kadaly agram salynmagy
bilen, adamyň çydamlylygy we işe ukyplylygy ýokarlanýar, beden bogunlary,
myşsalar, nerw ulgamy berkeýär. Welosiped sporty, welosipedli gezelençler gan
basyşynyň kadalaşmagyna, ýürek-damar we beýleki keselleriň töwekgelçiliginiň
peselmegine ýardam berýär. Welosiped sürmek bedeniň madda aýlanyşygyny hem gowulandyrýar,
onuň kesellere garşy durnuklylygyny ýokarlandyrýar, uzak wagtlyk şähdaçyklyk
berýär. Aýaklaryň yzygiderli hereketleri ganyň damarlarda doňup galmagynyň
öňüni alýar. Munuň özi hereketleriň sazlaşygy üçin netijeli türgenleşik bolup,
ünsüňi bir ýere jemlemäge mümkinçilik berýär.
Welosiped
sürlende, sürüjiniň nazary dürli aralykda ýerleşýän zatlara gönügýär. Onuň
netijesinde göz myşsalary berkeýär, bu bolsa göz keselleriniň öňüni almaga
ýardam berýär. Mundan başga-da welosiped sporty kaloriýalary sarp etmek üçin
ajaýyp mümkinçilikdir. Ukynyň hem-de iýmit siňdirişiň gowulanmagyny, hatda
ömrüň dowamlylygynyň uzalmagyny hem alymlar welosipediň artykmaçlyklarynyň
hatarynda kesgitleýärler. Bularyň hemmesi adamyň özüni duýşuna, fiziki,
psihologik we ruhy ýagdaýyna oňyn täsir edýär. Şeýle hem welosiped sporty bilen
tutuş maşgala we dost-ýarlar bilen bilelikde meşgullanyp hem-de gezelenç edip
bolar.
Welosipediň
ekologik taýdan arassa ulag serişdesi bolup durýandygy hemmelere mälimdir. Adam
saglygy hem-de onuň doly derejeli durmuşy daşky gurşawyň ýagdaýyna gönüden-göni
baglydyr. Türkmenistanyň başlangyjy boýunça ýokarda agzalan Kararnamalaryň
kabul edilmegi, welosipedi hem-de welosiped sportuny wagyz etmek boýunça
geçirilýän giň gerimli işler, tebigaty goramak boýunça amala aşyrylýan milli
strategiýa biziň ýurdumyzyň ählumumy ähmiýete eýe bolan möhüm ekologik
meseleleri çözmäge goşýan uly goşandydyr. Saglyk we sport, ekologik abadançylyk
hem-de durnukly ösüş bir bitewi düşünjelerdir.
Hormatly
Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow welosipedli ýörişiň bellenen aralygyny
geçip, ahyrky nokada - paýtagtymyzyň Ruhyýet köşgüniň ýanynda ýerleşýän
pellehana geldi.
Döwlet
Baştutanymyz Bütindünýä welosiped gününe gabatlanyp geçirilen köpçülikleýin
sport-ekologik çärä gatnaşyjylar bilen hoşlaşyp, hemmelere berk jan saglyk,
işlerinde üstünlik arzuw etdi we bu ýerden ugrady.
Mahlasy,
bu baýramçylyk welosipedli ýörişi biziň jemgyýetimiziň jebisliginiň,
türkmenistanlylaryň belent ynsanperwer gymmatlyklara üýtgewsiz ygrarlylygynyň ýene
bir aýdyň subutnamasy boldy.
Şu gün
Bütindünýä welosiped güni mynasybetli ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda-da
welosipedli ýörişler geçirildi. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmak üçin
Watanymyzda döredilen aňrybaş amatly şertler netijesinde sagdyn hem-de işjeň
durmuş ýörelgesi türkmenistanlylaryň saýlap alan ýörelgesine öwrüldi, bu
hereket ähli ýaşdaky ildeşlerimizi has-da jebisleşdirdi.
Baýramçylyk
çärelerinde Türkmenistanda amala aşyrylýan döredijilikli, parahatçylyk
söýüjilikli we oňyn syýasat öz beýanyny tapdy hem-de ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn
okgunly ösüşini alamatlandyryp, Diýarymyzyň belent halkara abraýynyň nyşany
boldy.
Türkmenistanyň
Döwlet habarlar agentligi