Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň
we HHR-iň Başlygy Si Szinpiniň arasyndaky gepleşikler
06.01.2023
Şu gün Pekinde
hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we Hytaý Halk Respublikasynyň
Başlygy Si Szinpiniň arasynda gepleşikler geçirildi. Mälim bolşy ýaly, döwlet
Baştutanymyz düýn döwlet sapary bilen HHR-e geldi.
Iki dostlukly ýurduň
Baştutanlarynyň birek-birege hormat goýmak we netijelilik esasyndaky duşuşygy
giň halkara seslenmä eýe bolup, Hytaýyň abraýly teleýaýlymlarynyň, metbugat we
elektron neşirleriniň täzelikleriniň esasy mowzuklarynyň birine öwrüldi.
Türkmenistanyň Hökümet wekiliýetiniň sapary günlerinde Hytaýyň “Ženmin Žibao”
atly merkezi gazeti hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň “Strategik
hyzmatdaşlygyň ygtybarly binýady” atly makalasyny çap etdi. Makalada nygtalyşy
ýaly, şeýle abraýly hem-de hormatly neşiriň millionlarça okyjylaryna ýüzlenmek
mümkinçiligi örän möhüm ähmiýete eýe bolup, munuň özi iki ýurduň arasyndaky
özara düşünişmegiň, türkmen-hytaý dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk
gatnaşyklarynyň has-da pugtalandyrylmagyna ýardam berer.
1992-nji ýylyň 6-njy
ýanwarynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýlan senesinden bäri Aşgabat we
Pekin döwletara gatnaşyklaryň has netijeli nusgasyny işläp taýýarlamagy
başardylar. Munuň özi taraplaryň milli bähbitlerini hem-de türkmen we hytaý
halklarynyň özboluşlylygyny nazara almak bilen, öňde durýan wezipeleriň
meňzeşligini utgaşdyrmaga mümkinçilik berýär. Biziň halklarymyzy baryp Beýik
Ýüpek ýoly döwründen bäri dostluk we özara düşünişmek gatnaşyklary
baglanyşdyrýar.
Hormatly Prezidentimiz
Serdar Berdimuhamedowyň we HHR-iň Başlygy Si Szinpiniň ilkinji resmi
gepleşikleri Aziýa sebitiniň ýurtlary bilen hemmetaraplaýyn gatnaşyklaryň
işjeňleşdirilmegini nazara almak bilen, ägirt uly ähmiýete eýedir. Bu sebitiň
döwletleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek Türkmenistanyň daşary syýasat
strategiýasynyň ileri tutulýan ugry bolupdy we şeýle bolmagynda-da galýar.
Ýurdumyz geçen ýyllaryň dowamynda ählumumy bähbitlere, netijeli halkara
hyzmatdaşlyk ýoluna üstünlikli eýerip gelýär. Hut şu öňdengörüjilikli “Açyk
gapylar” syýasaty ykdysady ösüşiň ýokary depgininiň üpjün edilmegi hem-de
ýurdumyzyň dünýäniň iň gowy tejribesini, innowasion tehnologiýalaryny çekmäge
çalyşýandygy bilen baglylykda, daşary ýurtly, şol sanda hytaýly hyzmatdaşlaryň
netijeli gatnaşyklara gyzyklanmasynyň barha artmagyny şertlendirýär. Olar bilen
hyzmatdaşlykda giň gerimli taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.
Türkmenistan - Hytaý transmilli gaz geçirijisi
munuň aýdyň mysalydyr. Bu gaz geçiriji Gündogar bilen Günbatary baglanyşdyrýan
esasy söwda ýoly bolup hyzmat eden Beýik Ýüpek ýolunyň häzirki döwürde täze
galkynyşa eýe bolandygyny alamatlandyrýar. Bir söz bilen aýdylanda, biziň
ýurtlarymyz köpasyrlyk dostluk däplerine daýanyp, sazlaşykly gatnaşyklary ýola
goýýarlar. Häzirki wagtda şol gatnaşyklar netijeli döwletara hyzmatdaşlygyň
nusgasy bolup hyzmat edýär.
...Günüň birinji
ýarymynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni
Pekiniň merkezi meýdançasy bolan Týananmen meýdançasynda ýerleşýän Hytaýyň Halk
ýygnaklar öýüne tarap ugraýar. Bu ýerde belent mertebeli türkmen myhmanyny resmi taýdan garşylamak
dabarasy boldy. Döwlet Baştutanymyz awtoulagdan düşende, top atylýar.
Hytaýyň Halk ýygnaklar öýüniň eýwanynda hormatly
Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si
Szinpin mähirli garşylaýar. Iki döwletiň Baştutanlary dostlarça salamlaşýarlar.
Iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde resmi surata
düşmek dabarasyndan soňra, hormatly Prezidentimiz we HHR-iň Başlygy resmi
wekiliýetleriň agzalary bilen tanyşýarlar. Soňra olar haly düşelen ýodajyk
bilen ýöräp, münbere geçýärler. Türkmenistanyň we Hytaý Halk Respublikasynyň
Döwlet senalary ýaňlanýar. Hormat garawulynyň serkerdesi dabaraly ýagdaýda
hasabat berýär.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we HHR-iň
Başlygy Si Szinpin Hormat garawulynyň esgerleriniň nyzamynyň öňünden geçýärler.
Soňra iki dostlukly döwletiň Baştutanlary Hytaýyň Azat ediş goşunynyň tugunyň
deňine ýetip durýarlar we baş egip, tuga hormat goýýarlar. Belent mertebeli
türkmen myhmanyny resmi garşylamak dabarasy Hormat garawulynyň esgerleriniň
dabaraly ýörişi bilen tamamlanýar.
Soňra iki ýurduň resmi wekiliýetleriniň agzalarynyň
gatnaşmagynda giňişleýin düzümde duşuşyk geçirildi.
HHR-iň Başlygy Si Szinpin belent mertebeli türkmen
myhmanyny hytaý topragynda ýene-de bir gezek tüýs ýürekden mübärekläp, hormatly
Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa Hytaý Halk Respublikasyna döwlet sapary
bilen gelip görmäge çakylygy kabul edendigi üçin minnetdarlyk bildirdi.
Bellenilişi ýaly, Prezident Serdar Berdimuhamedowyň döwlet Baştutany hökmünde
Hytaýa ilkinji sapary şu gün bellenilýän şanly senä — iki ýurduň arasynda
diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 31 ýyllygyna gabat geldi.
Hytaý Lideri soňky onýyllykda strategik häsiýete eýe
bolan hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýedigini belläp, şu duşuşygyň
çäklerinde gol çekmäge taýýarlanylan resminamalarda berkidilen ylalaşyklaryň
özara bähbitli döwletara hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna
ýardam etjekdigine ynam bildirdi.
HHR-iň Başlygy döwlet Baştutanymyza hytaý-türkmen
gatnaşyklarynyň yzygiderli ösdürilmegine berýän goldawy üçin hoşallyk bildirip,
ajaýyp ýolbaşçy Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze
eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň ösüş we rowaçlyk ýoly bilen ynamly
öňe gitmek bilen, ähli ulgamlarda uly üstünlikleri gazanýandygyny belledi.
Şeýle-de HHR-iň Başlygy Si Szinpin döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmaga uly
goşant goşan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy
Gurbanguly Berdimuhamedowa iň gowy arzuwlaryny beýan etdi we pursatdan
peýdalanyp, Gahryman Arkadagymyza özi üçin islendik amatly wagtda Hytaýa gelip
görmek baradaky çakylygy ýetirmegi haýyş etdi.
Soňra Hytaýyň Lideri Türkmenistanyň Prezidentine söz
berdi.
Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow türkmen
wekiliýetiniň adyndan HHR-iň Başlygy Si Szinpine myhmansöýerlik hem-de Pekinde
mähirli kabul edilendigi, döredilen ajaýyp mümkinçilikler üçin ýene-de bir
gezek minnetdarlyk bildirdi we Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň
Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny
ýetirdi.
Bellenilişi ýaly, Türkmenistan bilen Hytaýyň
gatnaşyklary köpasyrlyk taryha eýedir. Şol döwrüň tutuş dowamynda iki halkyň
arasynda özara düşünişmek, medeniýetleriň, däp-dessurlaryň, dünýägaraýyşlaryň
ýakynlaşmagy bolup geçdi. Biziň ýurtlarymyzy birleşdirýän Beýik Ýüpek ýoly diňe
bir özara bähbitli söwda üçin köpri bolmak bilen çäklenmän, eýsem, medeni
gatnaşyklar üçin hem ýol açdy. Biziň gatnaşyklarymyzyň taryhyna häzirki döwrüň
nukdaýnazaryndan baha bermek bilen, bu ýol türkmenleriň hem-de hytaýlylaryň
ykbalynda ägirt uly orun eýeledi, bu täsin tejribäniň mirasdüşerleri hem-de
dowam etdirijileri bolan biziň häzirki şertlerde hyzmatdaşlygy ösdürmegimiz,
gatnaşyklarymyzy çuňlaşdyrmagymyz şol döwürleriň dowamatlylygyny üpjün etmek
üçin berk binýat boldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Häzirki wagtda Türkmenistan we Hytaý özara
ynanyşmagyň, düşünişmegiň ýetilen belent derejesine buýsanyp bilerler. Dürli
ulgamlarda hyzmatdaşlygyň netijeli gurallary ýola goýuldy, ygtybarly hukuk
binýady döredildi, Hökümet derejesinde netijeli gatnaşyklar ösdürilýär,
jemgyýetçilik guramalarynyň, medeniýet we ylym işgärleriniň arasynda, partiýa
we parlament ugurlary boýunça gatnaşyklar giňeldilýär. Iki döwletiň we halkyň
özara ýakynlaşmagynyň, onýyllyklary nazarlaýan dostluk, hyzmatdaşlyk
gatnaşyklarynyň binýadyny pugtalandyrmagyň özboluşly nusgasy kemala gelýär.
2013-nji ýylyň sentýabrynda gol çekilen strategik
hyzmatdaşlygy ýola goýmak barada bilelikdäki Jarnama Türkmenistan bilen Hytaýyň
gatnaşyklarynyň daýanç sütünini emele getirip, ikitaraplaýyn gatnaşyklara baý
many-mazmun berýär. Şu ýyl biz bu taryhy resminama gol çekilmeginiň 10
ýyllygyny belleýäris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.
Hormatly Prezidentimiz biziň ýurtlarymyzyň arasynda
diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýlan gününe gabat gelen şu döwlet saparynyň
barşynda Türkmenistan bilen Hytaýyň, iki döwletiň halklarynyň arasynda
dostlukly gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak bilen baglanyşykly
meseleleriň giň toplumyna garaljakdygyna ynam bildirip, Hytaý Halk
Respublikasynyň Başlygyna ajaýyp ýurda - Hytaýa gelmek baradaky
çakylygy hem-de bildirilen myhmansöýerlik we hoşniýetlilik üçin ýene bir gezek
minnetdarlyk bildirdi.
Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Hytaýyň “Bir guşak,
bir ýol” başlangyjyny Türkmenistanyň “Beýik Ýüpek ýolunyň täzeden galkynyşy”
strategiýasy bilen has içgin utgaşdyrmak ugrunda çäreler işjeň alnyp barylýar.
Häzirki zaman şertlerinde özara bähbitleriň bolmagy Türkmenistan bilen Hytaýa
bu başlangyçlary durmuşa geçirmek ugrunda hyzmatdaşlygy üstünlikli giňeltmäge
mümkinçilik berýär. Munuň özi Ýewraziýada ykdysady ösüşe kuwwatly itergi bermek
bilen, häzirki zaman meýillerine laýyklykda, Ýuwaş ummanyndan Atlantik ummanyna
çenli ägirt uly giňişlikleri ýakynlaşdyrmaga ýardam eder, özara baglanyşykly
önümçilik we tehnologik tapgyrlary hem-de senagat guşaklyklaryny kemala
getirer, köp sanly durmuş meselelerini çözmäge, halklaryň durmuş derejesini,
abadançylygyny ýokarlandyrmaga mümkinçilik döreder.
Däp bolşy ýaly, türkmen-hytaý gatnaşyklarynda Merkezi
Aziýa sebitine möhüm orun degişlidir. Bu babatda hem biziň ýurtlarymyzyň
binýatlaýyn meýilleri ýakyndyr. Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasy Ýer
ýüzüniň şu böleginde bähbitleriň köptaraplaýyn deňeçerligine hem-de ýüze çykýan
meseleleri çözmekde syýasy-diplomatik usullara ygrarlylyga esaslanýan
howpsuzlygyň mäkäm ulgamyny döretmek ugrunda çykyş edýärler. Şunuň bilen
baglylykda, syýasy hyzmatdaşlygyň täze “Merkezi Aziýa - Hytaý” görnüşiniň bu işlere oňyn goşant goşýandygyny bellemek gerek diýip,
döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Biz türkmen-hytaý hyzmatdaşlygyny giňeltmekde
parlamentara gatnaşyklara möhüm ähmiýet berýäris. Bu gatnaşyklara biziň
döwletlerimiziň we halklarymyzyň ýakynlaşmagynyň, özara düşünişmeginiň örän
gymmatly guraly hökmünde garaýarys. Türkmen we hytaý parlamentarileriniň
arasynda gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegi, yzygiderli özara alyşmak iş
tejribesini ýola goýmak ugrunda çykyş etmek bilen, biz şu ýyl Türkmenistanyň
Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Hytaý
Halk Respublikasyna saparynyň amala aşyrylmagynyň Türkmenistan bilen Hytaýyň
arasynda dostluk we hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna kuwwatly
itergi berjekdigine ynanýarys diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi.
Gepleşikleriň barşynda iki ýurduň arasynda
söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň ýyl-ýyldan barha ösýändigi kanagatlanma bilen
bellenildi. Bu hyzmatdaşlyk durnukly, okgunly häsiýete eýedir hem-de
deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgelerine daýanýar. Ýangyç-energetika
ulgamy Türkmenistan bilen HHR-iň hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugrudyr. Biziň
döwletlerimiz bu ugurda ägirt uly kuwwata eýedir diýip, döwlet Baştutanymyz
Serdar Berdimuhamedow belledi.
Häzirki wagtda biz dostlukly ýurduň ykdysadyýetiniň
barha artýan isleglerini hem-de Türkmenistanyň serişdeler binýadynyň
mümkinçiliklerini hasaba almak bilen, Türkmenistandan Hytaýa iberilýän gazyň
möçberini artdyrmak meseleleriniň üstünde işleýäris. Şunuň bilen baglylykda,
Türkmenistan - Hytaý gaz geçirijisiniň dördünji ugrunyň gurluşygynyň
taslamasy içgin ara alnyp maslahatlaşylýar diýip, hormatly Prezidentimiz
nygtady. Häzirki wagtda Türkmenistan hyzmatdaşlar bilen bilelikde Gündogar - Günbatar we Demirgazyk - Günorta ugurlary boýunça
utgaşykly görnüşli üstaşyr ulag hem-de logistika infrastrukturasynyň köpşahaly
ulgamyny döredýär. Geljekde ol Hazar deňzi, Gara deňiz, Baltika deňzi
sebitlerine çykýan üstaşyr geçelgeleri özünde jemlär. Munuň özi Aziýa - Ýuwaş umman sebitinden Ýewropanyň we Ýakyn Gündogaryň bazarlaryna Merkezi
Aziýanyň çäginden geçýän amatly guryýer ugruny açýar.
Netijeli syýasy dialog, söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk
bilen bir hatarda, türkmen-hytaý gatnaşyklarynda bilim, medeniýet, ylym, sport,
saglygy goraýyş meseleleri hem möhüm orun eýeleýär diýip, döwlet Baştutanymyz
sözüni dowam etdi we hytaýly hyzmatdaşlarymyzyň biziň ýaşlarymyzy okuwa kabul
etmäge taýýardyklaryna ýokary baha berilýändigini belledi. Şunuň bilen
baglylykda, Türkmenistanda hytaý diliniň öwrenilmegine uly üns berilýändigi
nygtaldy. Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde, Döwletmämmet
Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynda we beýleki ýokary okuw
mekdeplerinde hytaý dili okadylýar.
Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň geçen ýyl geçirilen ХХ gurultaýy Hytaý Halk
Respublikasynyň ähli ulgamlarda mundan beýläk-de okgunly ösüşiniň esasy
ugurlaryny kesgitlän taryhy waka boldy. Döwlet Baştutanymyz pursatdan
peýdalanyp, Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň ýolbaşçylaryny gurultaýyň
üstünlikli geçirilmegi bilen gutlap, onuň döredijilikli netijeleriniň diňe bir
Hytaýyň öz ösüşine däl, eýsem, tutuş dünýädäki ýagdaýlara hem ägirt uly oňyn
täsir etjekdigine ynam bildirdi.
Sözüniň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedow Hytaý Liderine Türkmenistan bilen strategik hyzmatdaşlygyň
ösdürilmegine goşýan ägirt uly şahsy goşandy, ýurdumyz bilen gatnaşyklara
berýän hemişelik ünsi üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.
Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy hoşniýetli sözler
üçin hoşallyk bildirip, şu gezekki ýokary derejedäki gepleşiklere uly ähmiýet
berilýändigini belledi we HHR-iň uzak möhletli, strategik hyzmatdaş hökmünde
Türkmenistan bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek ugruna
berk ygrarlydygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, iri halkara guramalaryň,
ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde iki ýurduň işjeň
hyzmatdaşlyk edýändigi, şeýle hem Türkmenistan tarapyndan Hytaýyň öňe sürýän
başlangyçlarynyň we teklipleriniň goldanylýandygy üçin hoşallyk bildirildi.
Iki ýurduň “Merkezi Aziýa - Hytaý” görnüşinde işjeň hyzmatdaşlyk etmegi hem biziň özara ynanyşmak
ýagdaýyndaky gatnaşyklarymyzy pugtalandyrmaga ýardam edýär diýip, HHR-iň
Başlygy oňa gatnaşyjy ýurtlaryň nobatdaky mejlisini ýakyn wagtda geçirmegi
teklip etdi.
Hytaý Lideri ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meseleleri
barada durup geçip, däp bolan ýangyç-energetika we ulag-kommunikasiýa
toplumlaryny, saglygy goraýyş, aragatnaşyk, ýokary tehnologiýalar ulgamlaryny
we beýleki köp sanly ugurlary özara bähbitleriň gabat gelýän möhüm ulgamlarynyň
hatarynda görkezdi. Bu babatda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý
hökümetara komitetiniň üstüne uly wezipeler ýüklenilýär.
Nygtalyşy ýaly, ynsanperwer ulgam, şol sanda ylym,
bilim we medeniýet ulgamlary türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň möhüm bölegi bolup
durýar. Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy hytaý we türkmen halklarynyň
köpasyrlyk dostluk däplerine, özara ynanyşmagyna esaslanýan döwletara
gatnaşyklaryň mundan beýläk-de okgunly ösdüriljekdigine ynam bildirdi.
Gepleşikleriň barşynda iki döwletiň Baştutanlary
türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň, uzak möhletleýin, özara bähbitlilik esasynda
guralýan giň gerimli döwletara hyzmatdaşlygyň birnäçe meseleleri boýunça içgin
pikir alyşdylar, şeýle-de halkara we sebit gün tertibiniň özara gyzyklanma
bildirilýän wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hytaý
Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpini islendik amatly wagtda döwlet sapary
bilen Türkmenistana gelmäge çagyrdy. Çakylyk hoşallyk bilen kabul edildi.
Saparyň möhletleri diplomatik ýollar arkaly ylalaşylar.
Soňra duşuşyk çäkli düzümde dowam etdi. Işjeň,
netijeli ýagdaýda geçen gepleşikleriň dowamynda ählumumy ykdysadyýetiň häzirki
ýagdaýyny hem-de iki ýurduň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryny
nazara almak bilen, türkmen-hytaý hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň häzirki ýagdaýy we
geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de
guramaga esasy çemeleşmeler beýan edildi. Özara ynanyşmak, deňhukuklylyk,
birek-birege hormat goýmak şol gatnaşyklaryň esasy ýörelgeleri bolup durýar.
Dürli derejelerde işjeň gatnaşyklary dowam etdirmegiň hem-de Birleşen Milletler
Guramasynyň, beýleki abraýly halkara guramalaryň, sebit düzümleriniň çäklerinde
özara goldaw bermegiň wajypdygy nygtaldy.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Hytaý
Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin geçirilen gepleşikleriň netijelerine
kanagatlanma bildirip, taraplaryň iki dostlukly döwletiň we olaryň doganlyk
halklarynyň bähbitlerine giň gerimli strategik hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de
ösdürmäge çalyşýandyklaryny tassykladylar hem-de şu gezekki ýokary derejedäki
duşuşygyň netijeleriniň şol maksatlara ýetmäge ýardam etjekdigine ynam bildirdiler.
Soňra ikitaraplaýyn resminamalara gol çekmek dabarasy
boldy.
Bu ýere ýygnananlaryň dowamly el çarpyşmalary astynda
hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we HHR-iň Başlygy Si Szinpin
Türkmenistanyň we Hytaý Halk Respublikasynyň Bilelikdäki Beýannamasyna gol
çekýärler.
Iki dostlukly döwletiň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda
däp bolan türkmen-hytaý hyzmatdaşlygyny hil taýdan täze derejä çykarmaga
gönükdirilen birnäçe beýleki möhüm resminamalara gol çekildi. Şolaryň hatarynda
Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Daşary
işler ministrliginiň arasynda 2023-2024-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmek hakynda
Ähtnama; Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň
arasynda Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý komitetini döretmek hakynda
2008-nji ýylyň 29-njy awgustyndaky Ylalaşyga goşmaçalar girizmek barada
Teswirnama; Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň
Hökümetiniň arasynda sanly ykdysadyýet babatda maýa goýum hyzmatdaşlygy boýunça
özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk
Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda “ýaşyl” ösüş babatda maýa goýum
hyzmatdaşlygy boýunça özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Hökümeti
bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda «Beýik Ýüpek ýolunyň
täzeden galkynyşy» we «Bir guşak, bir ýol» halkara başlangyçlarynyň
arabaglanyşygy babatda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň
Medeniýet ministrligi bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Medeniýet we
syýahatçylyk ministrliginiň arasynda 2023 — 2026-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlyk
meýilnamasy; Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentligi bilen Hytaý Halk
Respublikasynyň «Sinhua» habarlar agentliginiň arasynda habarlary alyşmak we
hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşyk; Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentligi
bilen «Ženmin Žibao» gazetiniň (Hytaý Halk Respublikasy) arasynda hyzmatdaşlyk
babatda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Telewideniýe,
radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen Hytaý Halk
Respublikasynyň Media korporasiýasynyň arasynda habar maglumatlaryny alyşmak
ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we
derman senagaty ministrligi bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Saglygy goraýyş
boýunça döwlet komissiýasynyň arasynda saglygy goraýyş pudagynda 2023 —
2027-nji ýyllar üçin hereketleriň meýilnamasy; Türkmenistanyň Milli Olimpiýa
komiteti bilen Hytaý Olimpiýa komitetiniň arasynda hyzmatdaşlyk hakynda
Ähtnama; Sport babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Bedenterbiýe
we sport baradaky döwlet komiteti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Bedenterbiýe
we sport baradaky baş döwlet müdirliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda
Ähtnama; «Türkmengaz» döwlet konserni bilen Hytaýyň Milli nebitgaz korporasiýasynyň
arasynda gaz pudagynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; Ýagşygeldi Kakaýew
adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersiteti (Türkmenistan) bilen Hytaýyň Milli
nebitgaz korporasiýasynyň (Hytaý Halk Respublikasy) arasynda özara düşünişmek
hakynda Ähtnama bar. Şeýle hem saparyň barşynda Magtymguly adyndaky Türkmen
döwlet uniwersiteti (Türkmenistan) bilen Pekiniň daşary ýurt dilleri
uniwersitetiniň (Hytaý Halk Respublikasy) arasynda hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnama
gol çekildi.
Duşuşygyň resmi bölegi tamamlanandan soňra, Hytaý Halk
Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin Türkmenistanyň Prezidentiniň hormatyna resmi
günortanlyk naharyny berdi.
Günortanlyk naharyndan soň, iki döwletiň Baştutanlary
mähirli hoşlaşyp, şu gün gazanylan möhüm ylalaşyklaryň türkmen we hytaý
halklarynyň arasyndaky däp bolan dostlukly gatnaşyklaryň özara bähbitli
hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de üstünlikli ösdürilmegine ýardam etjekdigine
berk ynam bildirdiler.
Şeýlelikde, uly üstünlige eýe bolan şu gezekki ýokary
derejedäki ikitaraplaýyn duşuşyk deňhukuklylyga, özara artykmaçlyklara hem-de
açylýan uly mümkinçiliklere göz ýetirmäge esaslanýan strategik hyzmatdaşlygy
ösdürmegiň ýolunda möhüm ädim boldy. Ileri tutulýan ugurlaryň ählisinde
türkmen-hytaý gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga gönükdirilen ikitaraplaýyn
resminamalaryň uly toplumyna gol çekilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow
ýene-de Hytaýyň Halk ýygnaklar öýüne bardy we şol ýerde Hytaý Halk
Respublikasynyň Döwlet Geňeşiniň Premýeri Li Kesýan hem-de HHR-iň Halk
wekilleriniň Ählihytaý ýygnagynyň hemişelik komitetiniň Başlygy Li Çžanşu bilen
duşuşyklary geçirdi.
Saparyň çäklerinde ýurdumyzyň Hökümet wekiliýetiniň
agzalary Hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki hökümetara komitetiň hytaý böleginiň
agzalary bilen gepleşikleri geçirdiler. Olarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy
diwersifikasiýalaşdyrmak, ony iki tarapyň hem bähbitlerine laýyk gelýän hil
taýdan täze derejä çykarmak boýunça anyk çäreler ara alnyp maslahatlaşylan
esasy mesele boldy. Taraplar iki ýurduň, olaryň Liderleriniň arasynda ýola
goýlan özara düşünişmek, hormat goýmak gatnaşyklarynyň hökümetara we edaralar
derejesindäki yzygiderli gatnaşyklar bilen bilelikde, birnäçe ileri tutulýan
ugurlar boýunça netijeli hyzmatdaşlyk etmäge amatly binýady döredýändigini
kanagatlanma bilen bellediler. Söwda-ykdysady, ýangyç-energetika,
ulag-kommunikasiýa, medeni-ynsanperwer ulgamlar şol ugurlaryň hataryndadyr. Bu
ulgamlardaky hyzmatdaşlyk iki dostlukly döwletiň ösüş ugurlaryna doly laýyk
gelýär.
Şunuň bilen baglylykda, Hyzmatdaşlyk boýunça
hökümetara türkmen-hytaý komitetiniň çäklerindäki sazlaşykly işiň möhümdigi
bellenildi. Komitetiň işi hyzmatdaşlygyň täze geljegi uly ugurlaryny ýüze
çykarmaga we gazanylan ähli ikitaraplaýyn ylalaşyklary durmuşa geçirmäge
gönükdirilendir.
Şeýle-de şu gün ýurdumyzyň resmi wekiliýetiniň
agzalary Hytaýyň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýan türkmen talyplary bilen
duşuşdylar.
Ýaş ildeşlerimiz hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedowa hem-de Gahryman Arkadagymyza ýaşlar barada edilýän alada,
olaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi ugrunda döredilýän şertler üçin
hoşallyklaryny beýan edip, “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” şygary
astynda geçýän 2023-nji ýylda ata Watanymyzyň abraýynyň has-da belende
galdyrylmagyna, türkmen we hytaý halklarynyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklaryň
pugtalandyrylmagyna mynasyp goşant goşjakdyklaryna ynandyrdylar. Bu wakadan
ýadygärlik hökmünde talyplara hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň
“Ömrümiň manysy” atly kitaby gowşuryldy.
Günüň ikinji ýarymynda hormatly Prezidentimiz Serdar
Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni Hytaýyň Milli muzeýine tarap ugrady. Bu ýerde
döwlet Baştutanymyz Hytaý halkynyň baý sungatyny we geçmiş taryhyny aýawly
saklamak, wagyz etmek maksady bilen döredilen dünýädäki iri muzeýiň täsin
gymmatlyklaryny synlady.
Häzirki wagtda bu dünýä belli muzeýiň gaznalarynda
gadymy döwürlerden biziň günlerimize çenli Hytaýyň ösüşiniň esasy taryhy
döwürleri barada gürrüň berýän gymmatlyklaryň bir milliondan gowragy
saklanylýar. Bu ýerdäki baý miras ýüzýyllyklaryň dowamynda biziň
medeniýetlerimiziň özara aralaşmagynyň hem-de özara baýlaşmagynyň aýdyň
subutnamasydyr. Beýik Ýüpek ýoly medeniýetleriň kemala gelmegine uly täsirini
ýetirdi. Bilelikdäki tagallalar bilen täze görnüşde dikeldilýän bu meşhur ýol
häzirki wagtda diňe bir Aziýa bilen Ýewropanyň arasyndaky iri söwda ýoluna
öwrülmek bilen çäklenmän, eýsem, özleriniň däplerine we taryhyna aýawly garaýan
türkmen hem-de hytaý halklarynyň mundan beýläk-de ýakynlaşmagynyň aýgytlaýjy
şerti bolup durýar.
Muzeý gymmatlyklary bilen tanyşlykdan soňra, döwlet
Baştutanymyz dostlukly ýurduň wekilleri bilen mähirli hoşlaşyp, Pekiniň “Şoudu”
Halkara howa menziline geldi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hytaý
Halk Respublikasyna döwlet saparyny tamamlap, Watanymyza ugrady.
Birnäçe sagat dowam eden uçuşy amala aşyryp, döwlet
Baştutanymyzyň uçary paýtagtymyzyň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde
hormatly Prezidentimizi resmi adamlar garşyladylar.
Bu ýerde HHR-iň Türkmenistandaky Adatdan daşary we
Doly ygtyýarly ilçisi Sýan Naýçen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy
saparyň üstünlikli tamamlanmagy hem-de onuň çäklerinde geçirilen gepleşikleriň
örän netijeli bolmagy bilen gutlap, gazanylan ylalaşyklaryň däp bolan
türkmen-hytaý hyzmatdaşlygyny ösüşiň täze derejesine çykarmaga ýardam
etjekdigine ynam bildirdi.
Türkmenistanyň
Döwlet habarlar agentligi